Występują w trzech rasach różniących się szalą i jej barwą: krótkowłose, szorstkowłosc i długowłose.
W każdej z tych ras rozróżnia się odmiany:

• standard, tzn. o normalnej wielkości.
• karłowate (mniejszej wielkości),
• królicze (najmniejsze).

W Polsce używa się do polowań przeważnie jamników standard.

Pochodzenie jamników nie jest dostatecznie wyjaśnione, prawdopodobnie pochodzą od niemieckich psów zwanych Dachsbracke. co w tłumaczeniu znaczy psy gończe, pracujące na tropach borsuka.

Jamniki krótkowłose i długowłose to psy ekstericrowo ustabilizowane, natomiast u jamników szorsf kowłosych występują jeszcze wady cks-lerierowe, niezgodne z wzorcem zatwierdzonym przez FCI (Międzynarodowa Federacja Kynologiczna).
Najstarszą spośród tych trzech odmian jest jamnik krótkowłosy, pies o dużej indywidualności i samodzielności. Jamnik długowłosy powstał poprzez skrzyżowanie jamnika krótkowłosego ze spanielem, klóry przekazał mu większą łagodność charakteru, a więc mniejszą ciętość, większą skłonność do aportowania.

Jamnik szorstkowłosy (najmłodsza odmiana) powstał poprzez krzyżówkę jamnika krótkowłosego z terierem. Terier dał mu dłuższą, szorstką sierść, odwagę, ciętość w stosunku do zwierząt drapieżnych oraz dużą. pasję myśliwską.
Jamniki używane są jako:

• norowce, doskonale przystosowane budową ciała do pracy w norach lisich i botsuczych, a jamniki królicze do pracy w norach króliczych,
• dzikarze (najlepiej z psami innych ras).
• tropowce, pracujące na sfarbowanych tropach zwierzyny grubej,
• płochacze.

Można generalnie stwierdzić, że wszystkie trzy odmiany cechują duża odwaga, ciętość, instynkt i pasja myśliwska, głośny gon za zwierzyną, ruchliwość, wyjątkowo silny chwyt szczęk oraz duża indywidualność połączona z samodzielnością. Te dwie ostatnie cechy oraz. wrodzona wielka pasja myśliwska powodują duże trudności w szkoleniu. Z uwagi na niski wzrost są mało przydatne jako płochacze polne, gdzie zmuszone są pracować w stosunkowo wysokich uprawach, natomiast dobrze wypłaszają zwierzynę z zagajników i krzaków z oszczekiwa-niem, Doskonale pracują na sfarbowanych tropach zwierzyny grubej, punktując nosem siad i dokładnie wypracowując każde zakole czy załamanie tropu. Ich aport nic jest najlepszy zarówno z uwagi na niski wzrost, a więc trudności noszenia, jak i zbytnią ostrość w atakowaniu, co bywa przyczyną nacinania aportu. Przyuczone będą pracowały w wodzie, jednak nie jest to dla nich właściwe środowisko z uwagi na ich niewielki wzrost. Wprawdzie potrafią przyciągnąć do brzegu ubitą kaczkę z otwartej wody, ale nie mają szans odnalezienia zbarczonego ptaka w trudno dostępnych szuwarach.

Jamniki długowłose i szorstkowłose są odporniejsze na trudne warunki atmosferyczne niż krótkowłose, jednak również mają duże trudności w pracy zimą, w głębokim śniegu. Natomiast ich niewielki wzrost i mała masa ciała pozwalają myśliwemu wnieść je na ambonę, a więc nie jest konieczne szkolenie w trudnej sztuce spokojnego warowania pod amboną.
W szkoleniu jamniki są pojętne, jednakichindywidualnośc sprawia, że układanie nie jest łatwe.